Aan de Surinaamse grachten - Van Loon & Suriname (1728-1863)
Openhartige tentoonstelling geeft gedeelde geschiedenis een gezicht
4 oktober 2019 t/m 2 maart 2020
In het najaar van 2019 opende de tentoonstelling Aan de Surinaamse grachten – Van Loon & Suriname (1728 – 1863) in Museum Van Loon. Een openhartige tentoonstelling over de werking van de Amsterdams-Surinaamse plantage-economie in de 18de en 19de eeuw. Voor het eerst belicht het museum hiermee de connectie tussen Suriname en de familie Van Loon in de 18de en 19de eeuw. Via verhalen van acht historische personages – van slaafgemaakten in Suriname tot welgestelde consumenten in Amsterdam – wordt een gedeelde geschiedenis verteld. Nazaten van deze historische personen reflecteerden in de tentoonstelling op hun gemeenschappelijke verleden. Geïntegreerd in de tentoonstelling vond fashion fest plaats, het modeprogramma van MAFB waarbij een volgende generatie modeprofessionals de tentoonstellingsverhalen omzetten in nieuwe creaties. Vanwege de brede belangstelling en de wens vanuit het onderwijs voor klassikaal bezoek is de tentoonstelling verlengd tot en met 2 maart 2020.
Conservator Willem te Slaa (Museum Van Loon) stelde – onder meer door middel van een participatief verzameltraject met Imagine IC – de tentoonstelling samen; medeconservator Marian Duff (o.a. MAFB, OSCAM) cureerde in samenwerking met visual artist Robbert Doelwijt jr. de lijn in de tentoonstelling waarin de nazaten van de acht historische personages aan het woord komen.
De tentoonstelling is tevens de start van een koerswijziging van Museum Van Loon. Waar voorheen vanuit een eurocentrisch (kunst-)historisch frame werd geprogrammeerd, wordt deze gekanteld naar een meerstemmig geluid.
De tentoonstelling is helaas afgelopen, maar u kunt het tentoonstellingsverhaal, de video's en de objecten hier online bekijken of de gelijknamige publicatie bij de tentoonstelling bestellen.
Aan de Surinaamse grachten
Jan van Loon (1677-1763) was vanaf 1728 bewindhebber bij de WIC en later ook directeur bij de Sociëteit van Suriname. Zijn nageslacht zette zijn bestuurlijke rol in de loop van de 18e en 19e eeuw om in die van investeerder in plantages. Tot 1863, het jaar waarin slavernij juridisch werd afgeschaft, waren er Van Loons actief in de plantage-economie. Directeur Gijs Schunselaar: ‘Wij willen dit verhaal brengen, en we willen het nú brengen. Het verloop van de geschiedenis ligt niet meer in onze handen; hoe we met deze geschiedenis omgaan wél. Museum Van Loon wil een plek zijn waar ruimte is voor alle verhalen, ook de ongemakkelijke.’ De titel Aan de Surinaamse grachten geeft uitdrukking aan de twee ‘werelden’ van waaruit de tentoonstelling vertrekt. Aan de ene kant het comfortabele leven aan de Amsterdamse grachten. Aan de andere kant de zware en onvrije arbeid in Suriname, op de plantages langs handgegraven kanalen.
Fashion fest: Follow the legacy
Geïntegreerd in de tentoonstelling Aan de Surinaamse grachten vond fashion fest plaats, het modeprogramma van MAFB waarbij een volgende generatie modeprofessionals de tentoonstellingsverhalen omzetten in nieuwe creaties. Het thema van dit jaar, Follow the legacy, ontleent zich aan de tentoonstelling Aan de Surinaamse grachten - Van Loon & Suriname (1728 - 1863). Iedere designer is gekoppeld aan één van deze historische personage uit de tentoonstelling en presenteerde zijn/haar interpretatie van het verhaal in de vorm van kleding. De mode-collecties zijn na de show toegevoegd aan de tentoonstelling. Meer informatie over de 2019 editie van fashion fest leest u hier.
Persoonlijke verhalen in Aan de Surinaamse grachten
Na de opening van Aan de Surinaamse grachten is de tentoonstelling verder doorontwikkeld. Vanaf 2 januari 2019 werd de tentoonstelling aangevuld met persoonlijke verhalen op video die door bezoekers zijn achtergelaten. Zij vertellen over gedeelde geschiedenis vanuit een eigen perspectief, reflecteren op het verleden en hoe dit in het heden voor hen doorspeelt. Deze bijzondere en open videoboodschappen, gecureerd door Marian Duff in samenwerking met Robbert Doelwijt jr., kunnen via het YouTube kanaal van Museum Van Loon bekeken worden.
Samen verhalen vertellen
Co-creatie door middel van dialoog is een centrale pijler geweest binnen de aanpak van de tentoonstelling. Zo werd in aanloop naar de tentoonstelling met Imagine IC, geworteld in de Amsterdamse Bijlmer, een serie verzamelbijeenkomsten georganiseerd waarbij met het buurtnetwerk de tentoonstelling wordt besproken; voorwerpen en verhalen die hieruit voortkomen zijn onderdeel geworden van de tentoonstelling. Museum Van Loon nodigde (daarnaast iedereen uit om mee te denken. Hier kunt u meer informatie vinden over deze oproep.
Ook tijdens (en na) de tentoonstelling was er uiteraard volop ruimte voor debat en dialoog via diverse publieksactiviteiten. Zo werd er onder andere i.s.m. de Black Achievement Month (een initiatief van het NiNsee) een debat georganiseerd over de invloed van koloniale geschiedenis op de mogelijkheid voor zwarte mensen om ‘achiever’ te worden in de hedendaagse maatschappij en werd er een concert klassieke Surinaamse muziek georganiseerd. De tentoonstelling werd tevens onderdeel van ‘Sharing Stories on Contested Histories’, het internationale trainingsprogramma voor erfgoedprofessionals van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en de Reinwardt Academie.
Publicaties
Aan de Surinaamse grachten is opgenomen in een meerdere publicaties. Een selectie is hieronder te bezichtigen.
De Groene Amsterdammer (16 oktober 2019)
New York Times (25 oktober 2019)
Met dank aan
Voor het realiseren van deze tentoonstelling heeft Museum Van Loon een Raad van Advies samengesteld, bestaande uit Noraly Beyer, Lilian Gonçalves-Ho Kang You en John Leerdam.
Dit project is mogelijk gemaakt door: Mondriaan Fonds | VSBfonds | Stimuleringsfonds Creatieve Industrie| Prins Bernhard Cultuurfonds | P.W. Janssen’s Friesche Stichting | Gemeente Amsterdam.
En met dank aan Tom Postma Design en Studio Wesseling.